Zomervakantie 2024 - deel 1 van 3

Half augustus 2024

Zoals je in de vorige blog kon lezen, laten we het skûtsjesilen achter ons en beginnen aan onze vakantie.  We overnachten langs het Johan Frisokanaal ter hoogte van Warns. 

De volgende dag verlaten we Warns in de ochtend en varen even na 11en richting de sluis van Stavoren. Het is een klein half uur varen door prachtig Fries landschap, hier en daar een bruggetje en we komen bij het mooie grafisch vormgegeven gemaal van Stavoren, waarbij je rechts direct de sluis hebt naar het IJsselmeer. 

Bah, ik vind er niks aan het IJsselmeer! Maar goed, wat moet dat moet, willen we richting Muiden. Als het lukt zijn we binnen 3 uur aan de overkant en meren we aan in Enkhuizen. Het is een overgangsdag naar minder weer, zeggen de weerberichten dus ik maak nog even een foto van de oneindigheid. Sommige mensen worden hier rustig van, ik onrustig. Terwijl ik het gek genoeg, op een cruiseschip fantastisch vind om dagen over de zee te turen.

Alle lamellen zijn omhoog vanwege het geklapper tegen de kozijnen, de vazen liggen op de bank, onze dochters eronder. Danwel op plexiglas  ;-) en alles is zover veilig gesteld en “zeevast”. 

Als we Enkhuizen binnenkomen, vaar je langs de Compagniehaven. Een enorm drukke haven voor pleziervaart, ik zie kunst in de honderden masten van zeilboten die we uit de haven omhoog zien steken, ik krijg ze niet eens allemaal op beeld. 

We besluiten in Enkhuizen een tussenstop de maken en de nacht door te brengen, als we willen betalen zien we dat we 85,00 moeten aftikken. Er werd gevraagd om helemaal naar voren te gaan, om ruimte te houden voor andere schepen. Hierdoor liggen we alleen met het achterschip op de steiger, dus 85,00 euro voor 10 meter steiger en mijn eigen bed en stroom en douche, gekkenhuis wat een prijs. Maar goed dat we regelmatig op de spudpalen kunnen vertoeven in Friesland, daar kennen we dit soort prijzen gelukkig niet. Aan de andere kant, doordat we regelmatig op onze spudpalen liggen meren we niet vaak aan in havens en het is nu vakantie dus gaan we maar betalen en meteen even de wal op. We halen een paar boodschapjes en lopen door schattige straatjes met panden uit 1616, 1617 en 1620, hoe was het hier toen?
We belanden op een gezellig terras, het was overdag wat bewolkt maar s avonds een van de warmste zomeravonden tot nu toe.

Enkhuizen

Eenmaal weer aan boord lees ik wat over Enkhuizen, van oorsprong een vissersdorp. Tegen 1600 begon een bloeiperiode, ter uitbreiding van de havencapaciteit had men in 1567 de Wierdijk aangelegd. Hier liggen we direct achter met ons schip!  Nu wordt de stad en het IJsselmeer afgeschermd door de Afsluitdijk, maar toentertijd was deze karakteristieke zeemuur het enige obstakel voor de woeste Zuiderzee.

Foto: Collectie Noord-Hollands Archief

Een van de blikvangers van Enkhuizen is de Drommedaris, gebouwd in 1540 en een overblijfsel van de stadsmuur. De doorgang en de ophaalbrug liggen op het tracé van de Omringdijk, het water loopt onder de brug door naar de Oude Haven. De Drommedaris heeft verschillende functies gehad: van poort, verdedigingstoren en gevangenis in het verleden tot cultureel trefpunt anno nu. Op de eerste verdieping bevinden zich nog cellen die vroeger in een bouwsel op het dak stonden.

De volgende morgen start de motor om 11:00. We mogen direct de sluis in, de verbinding tussen het IJsselmeer (noord) en Markermeer (zuid).

Het 2e stuk naar Muiden, verloopt voorspoedig. Diverse appjes komen binnen van familie en vrienden, redden jullie het nog? Want waar blijkbaar heel Nederland regen en onweer heeft, hebben wij gek genoeg nergens last van. We varen langs het Paard van Marken en het eilandje Pampus, dat ligt net voor Muiden. Martin vraagt of ik weet waar het spreekwoord voor Pampus liggen vandaan komt, het heeft namelijk iets met het eiland Pampus te maken maar het fijne weten we er beide niet van. Dus ik zocht het even op...

De uitdrukking gaat volgens De Dikke Van Dale terug op een aangeslibde stroomgeul die in het IJ bij Amsterdam lag. De ophoging zorgde bij eb voor oponthoud voor het scheepsverkeer. Binnenvarende schepen moesten wachten tot het weer vloed was om verder te kunnen varen.
Maar als je ‘voor pampus ligt’ ben je uitgeteld of heb je een flinke kater en dat laatste, stevig gedronken hebben, wordt sinds 1950 aan het gezegde gekoppeld. Vermoedelijk zetten de VOC-matrozen het namelijk op een zuipen als ze met hun schip moesten wachten tot het vloed werd. Nou goed, wij niet we varen verder naar Muiden.

Als we het Markermeer over zijn schutten we de sluis van Muiden naar binnen, het past net en we passeren de Sluisbeer uit 1851.

Ik wist nog niet wat het was maar vond het een opvallende verschijning. Het is gemetselde wand van zo’n twintig meter lang, twee meter breed en vijf meter hoog. Bovenop de sluisbeer staat een torentje, de zogenaamde 'monnik' . Dit obstakel voorkwam dat vijanden de beer over konden steken. De sluisbeer is van binnen hol en heeft een veertig meter lange gang met schietgaten . Dankzij de gang kon de sluisbeer te allen tijde bediend worden, ook als het slot onder vuur lag. De gang loopt vanaf de boomgaard van het Muiderslot en geeft toegang tot de sluiskokers  waarmee water uit de Vecht in de vestinggracht gelaten kan worden. De sluisbeer is is sinds 1974 weer in bedrijf na installatie van automatische stuwen en een waterpomp. Direct ernaast ligt dus het Muiderslot.

Het Muiderslot

Het Muiderslot is een middeleeuws kasteel in het Noord-Hollandse Muiden, gebouwd rond 1285, in ere hersteld vanaf 1370 en een Rijksmuseum sinds 1878.

• Het Muiderslot is gebouwd rond 1285 door Graaf Floris de Vijfde. Hij was graaf van Holland en Zeeland. Muiden is een strategische plek om een kasteel te bouwen: daar waar de Zuiderzee en de Vecht samenkomen. In die tijd was dit de grens tussen Holland en Utrecht. Hierdoor kon Floris V gemakkelijk tol kon heffen bij voorbijvarende schepen en werd Floris V een rijk man.
• In 1296 wordt Floris gevangengenomen in het Muiderslot, door Heren van adel. Ze vonden dat Floris iets te veel op had met de rechten van boeren en hij werd bruut vermoord. Van het kasteel bleef weinig over.
• Rond 1370 zag graaf Albrecht van Beieren de strategische ligging van het kasteel als een voordeel. Hij herbouwde het en zorgde voor een mooie woonruimte aan de kant van de Zuiderzee.
• Rond 1417 was het Muiderslot eigendom geworden van Jacoba van Beieren. Zij stierf kinderloos, waardoor het “machtige huis van Bourgondië” het Muiderslot erfde.
• Sindsdien werd het Muiderslot bewoond door de ‘baljuw’ de hoogste rechter en legeraanvoerder in die streek.
• In 1609 bewoont P.C. Hooft, de bekendste baljuw dit in het Muiderslot.
• Na P.C. Hooft woonden er nog een paar ambtenaren, maar het Muiderslot werd slecht onderhouden en steeds minder bewoond. Eind 18e eeuw hebben een aantal opstandelingen zelfs het Muiderslot ingenomen en vernielden het hele interieur.
• Rond 1823 was het kasteel inmiddels ook gebruikt als munitieopslag.
• In 1825 werd het kasteel in Muiden bijna gesloopt. Door protest werd de sloop tegengehouden en mocht architect Pierre Cuypers, bekend van o.a. het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam, het Muiderslot restaureren.
• Daarna werden slotbewaarders de bewoners van het kasteel. Zo ook in 1875 Aaltje Boute. Wellicht een leuk verhaal over haar tijd in het kasteel. Want eigenlijk was haar man slotbewaarder, maar na zijn overlijden nam Aaltje de taken over. Vaak leidde Aaltje bezoekers zelf rond door het kasteel. Ze liet daarbij steevast de bloedvlek van de vermoorde graaf Floris V op de tweede etage van één van de torens zien. Dat was niet waar, maar onwetende bezoekers vonden het ongetwijfeld een mooi verhaal. Toen ze niet meer in staat was om zo vaak de moeilijke torentrap op te lopen, zou ze de bloedvlek simpelweg verplaatst hebben naar een verdieping lager. Dat scheelde haar veel traptreden en de argeloze bezoekers konden nog steeds de bloedvlek bewonderen…
• In 1955 had het Muiderslot alle militaire doeleindes verloren, de resterende versterkingen rondom het kasteel werden gesloopt.
• In de jaren 1970 werd het kasteel opnieuw gerestaureerd, ditmaal een stuk minder ingrijpend dan door Pierre Cuypers in 1825.
• 2024 het kasteel wordt jaarlijks door meer dan 160.000 mensen bezocht.

We varen een klein stukje door en schieten nog wat echt hollandse plaatjes.

We nemen een ligplek, net tussen Muiden en Weesp, zonder verbinding naar de wal. 

De volgende dag gaan we met de bijboot een kijkje nemen in Weesp. Een mooi oud vestingstadje wat zijn 869e verjaardag viert dit jaar. 

Weesp

We leggen de bijboot aan de steiger, precies voor de kerk waar tegenwoordig een bierbrouwerij en restaurant in is gevestigd. Een wandeling langs het torenfort aan de Ossenmarkt uit 1861. Een prachtig kunstwerk met gouden duiven, (kunstof met bladgoud) gemaakt door kunstenares Marte Röling ivm het 650 jarig bestaan van Weesp in 2005. En we sluiten ook af op het terras bij de kerk, leuke dag met mooi weer!

De volgende dag gaan we op tijd los, 9:30 bellen we met Prorail om de spoorbrug aan te vragen, we krijgen om 9:54 precies 3 minuten de tijd om door te varen.

De Vecht is prachtig varen, mooie woningen aan het water waarvan 1 zeer de moeite waard is om te delen, namelijk Zwaanwijck. Deze buitenplaats is gebouwd in 1896 door de weduwe van een Amsterdamse geldhandelaar, met een nieuw hoofdhuis en diverse bijgebouwen. In de jaren zeventig werd de buitenplaats gewijzigd in 13 appartementen. 

Bij Nigtevecht gaan we de Vecht verlaten en varen we het Amsterdam-Rijnkanaal op, bakboord uit richting Utrecht. Dat is een enorm verschil qua varen en omgeving. Grote hardvarende beroepsvaart en weinig moois langs de kade. Door de steile damwanden aan de zijkant worden de golven niet gebroken, wat zorgt voor onrustig vaarwater. 

Bij Nieuwegein/Jutphaas buigen we weer af het Merwedekanaal op en krijgen we direct de Zuidersluis. Een sluis met enorm veel zuiging, die veroorzaakt wordt door de grote, snel varende schepen op het Amsterdam-Rijnkanaal. Het was nog een hele uitdaging voor ons beiden om vast te maken in de sluis, we werden door de zuiging continu vooruit of achteruit getrokken.  Volgens de sluiswachter hadden we nog mazzel want onze touwen bleven heel, menig touw is daar gebroken… Nou goed, even ademhalen en weer door ;-) naar Nieuwegein/Vreeswijk, we zijn er bijna.

Vreeswijk/Nieuwegein

Als we aankomen mogen we aanmeren in de museumhaven van Vreeswijk en begint het net hard te regenen. Jammer, want we varen achteruit de brug door en de haven in. En dat betekent dat ik buiten achterop sta en dus de klos ben om aan te geven hoeveel ruimte we hebben bij het rond gaan en achteruit varen. 

Nou goed, ik ben het zat na deze dag, dus na het aanmeren in de douche en even slapen. Terwijl ik mijn mobiel op de oplader wil leggen zie ik dat vrienden uit Roermond geappt hebben. (We kennen hen van een cruise 2 jaar geleden en delen onze passie voor varen)  Ze stuurt een foto van het aanmeren van een kwartier geleden, met mezelf op het achterschip. Huhh? 

“Welkom in Vreeswijk. We zagen jullie binnenvaren. Als jullie zin hebben straks, dan horen we dat graag.” Ha, heel leuke mensen! Dus na mijn tukkie graag, dus komen ze later gezellig op de koffie. 

Vreeswijk is leuk maar klein. Er is ook een museum werf waar veel over de oude binnenvaart getoond wordt, helaas door tijdgebrek laten we het bezoek voor volgende keer. Ik zeg Vreeswijk maar eigenlijk is het tegenwoordig Nieuwegein. Vreeswijk is vanuit het verleden een echt schippers dorp en nog altijd wonen er veel schippers in ruste. Wat we ook merkten aan de belangstelling veel oud schippers, zij kwamen langs voor een praatje en lazen de historie van ons schip. We vermaken ons op een terrasje met uiteraard zicht op de Lek, een hapje eten aan het oude sluisje en we krijgen familie op bezoek. 

Maandagmorgen 19 augustus 24
Op maandagmorgen 10:00 uur staat de brugwachter klaar zodat we de haven van Vreeswijk uit kunnen varen. Direct bakboord uit varen we verder op het Merwedekanaal naar de Koninginnesluis waar we zo goed als meteen kunnen schutten. In de Grote sluis Vianen schutten we samen met de schipper van het schip Passim, wat betekent - HIER, DAAR en OVERAL!

We raken aan de praat en het blijkt een Engels stel met veel vaarervaring. Hij kocht het schip in Zweden, zeilde naar Denemarken, daarna rond de Freisland-eilanden via het Kielerkanaal, kwamen ze Nederland binnen en voeren zo verder naar het zuiden in Barcelona. Het westelijke Bordeaux en Basel hebben ze ook nog aangedaan. Maar ze zijn gek op de Hollanders, dus nu blijven ze voorlopig in Nederland.  

Uit de sluis steken we de Lek over en schutten we vrijwel direct in de Grote sluis van Vianen, gebouwd in 1885, met een mooie oude kademuur. 
De sluis uit ligt het museum schip Vlotburg, het is een reizend kasteelschip van 50 meter lengte. Er is een uitgebreide expositie gehuisvest waar je ervaart hoe de mensen aten, wat voor kleding ze droegen en de verschillende ambachten uit de middeleeuwen.

Watertoren Meerkerk

We varen verder op het Merwedekanaal richting Gorinchem en passeren wat dorpjes met Hollandse landschappen en de watertoren in Meerkerk. De watertoren in Meerkerk is ontworpen door Technisch Advies Bureau Nederlandse Gemeenten en werd gebouwd in 1936. De watertoren heeft een hoogte van 59,70 meter en heeft een opslagcapaciteit van 560 m³. Dat zou in principe voldoende moeten zijn voor een half uur watergebruik bij een watercalamiteit in deze regio. De toren is  vanaf de Rijksweg A27 op kilometers afstand al te zien. Het is een van de eerste watertorens die in beton werd uitgevoerd. De watertoren is een rijksmonument, in 2010 kwam hij voor het eerst in particuliere handen. De huidige eigenaar is sinds 2018 VPO, een ICT  bedrijf dat de toren gaat gebruiken als kantoor en datacenter. 

Ik ben nieuwsgierig van aard maar oke nu maar even niet ;-) 

Voor Arkel bij de splitsing melden we ons bij de brugwachter in de veronderstelling dat we het Merwedekanaal blijven volgen. Helaas worden we gedwongen om bakboord zijde te kiezen, de Lingeroute, waardoor we een stuk om moeten varen met extra bruggen langs Arkel en Spijk om uiteindelijk in Gorinchem aan het kanaal te kunnen aanmeren. Nou goed, even na 15:00 liggen we vast. Weer moe, maar ook voldaan haha. We gaan morgen op ons gemak maar eens kijken hoe Gorinchem eruitziet. 

Tegenover ons zie ik een hijskraan en vraag Mar nog wat is dit? 

Waarom hangt dat in de lucht ze gaan toch niet heien hè? Neee.... joh! Het is vakantie oké gelukkig want ik haat dat gedreun in mn hoofd.
Maar de volgende ochtend even na 7:00…..

Kreng kling kleng. We waren even vergeten dat Zuid Holland geen bouwvak vakantie meer heeft. Mijn ergenis groeide tot kwart voor 8 en toen besloten we Gorinchem even te laten voor wat het is…