Zomervakantie 2024 - deel 3 van 3
We waren gebleven in Wijk bij Duurstede, wat vroeger Dorestadt heette en toen was het de hoofdstad van Friesland, tenminste dat hebben we gezien bij het programma “Het vuur van de Friezen” met Huub Stapel.
En zoals ik vertelde in het vorige blog, ik werd de volgende ochtend wakker van een hoop stemmen. Wat is er aan de hand?
Ik trok mijn badjas aan en ging op onderzoek uit. Eenmaal in de woonkamer zie ik dames in sportkleding, handdoeken en er wordt muziek gestart. Ok, yoga op onze steiger. Prima, maar ik ga terug mijn bed en sta “ZEN” op na de muzikale klanken met gongen. Het uitzicht vanuit de woning was te grappig om niet met jullie te delen....
Na het opstaan doen we wat boodschappen omdat we niet wisten waar we komende dagen zouden verblijven. De missie is met mooi weer ergens voor anker op een meer. Onderweg zien we trouwens dat hier in Wijk bij Duurstede geen tijd bestaat.
Na de boodschappen vertrekken we richting Wageningen. We varen op de Nederrijn, ook weer een heel andere rivier om te bevaren en hebben op dat moment nog steeds geen idee waar we vandaag eindigen maar al snel komen we aan bij stuw complex Amerongen.
We schutten 3 meter omhoog wat je goed kunt zien aan de nat/droog scheiding van de sluismuur.
En zoals je ziet, toen we boven kwamen brak de zon door, altijd fijn!
De Nederrijn is smaller dan de Waal en heeft vind ik een mooiere omgeving, tevens stroomt het niet zo hard. Bakboord is het heuvelachtig, het lijkt wel of we in Duitsland varen en stuurboord is alles meer ”Hollands” vlak en groen. Een kleine impressie van het "bakboord zicht" al heb ik verschillende fotos gemaakt het blijft lastig op afstand een overzicht te fotograferen.
De Gierpont
Ter hoogte van Amerongen, varen we de gierpont Eck en Wiel voorbij. Al meer dan 200 jaar bestaat er een veerverbinding tussen de Betuwe en de Utrechtse heuvelrug tussen Eck en Wiel en Amerongen.
Een gierpont is aan een staalkabel of ankerketting bevestigd die in het midden van de rivier is verankerd. De kabel loopt vanaf de verankering via een aantal kleine bootjes boven water naar de pont. De gierpont vaart op de motor, maar benut tegelijkertijd de stroming en ‘zwaait’ aan de kabel naar de overkant, met de verankering als een scharnierpunt. Een gierpont is dus altijd te herkennen aan de ankerbootjes. Om het wat te verduidelijken, het duurde bij mij namelijk ook even eer het landde ;-), op de foto zie je 3 witte pijlen naar deze anker bootjes.
Stuwcomplexen
We passeren vandaag ook 2 van de 3 identieke stuwcomplexen, namelijk (Hagestein niet) Amerongen en Driel. Elk stuwcomplex bestaat uit een sluis en een stuw, gelegen op een stuweiland. De laatste is aan het eind van de middag in Driel.
Deze stuw, ook wel de Kraan van Nederland genoemd, zorgt via de IJssel voor voldoende zoetwater voor het IJsselmeer.
- Jaarlijks varen gemiddeld zo’n 39.000 schepen door de sluizen: 12.000 bij Driel, 17.000 bij Amerongen en 10.000 bij Hagestein.
- De stuwen zijn zo’n 24 m hoog, gemeten vanaf de bovenzijde van de stuwvloer tot aan de bovenzijde van de machinekamer boven in de betonpijler.
- Elke vizierschuif is 9 m hoog en weegt maar liefst 360.000 kg.
Gister vertelde ik over de duwboot Libra die bij de koppelplaats voor de sluis zijn duwbak losmaakte en dat de bakken met staaldraad aan elkaar bevestigd worden. Vandaag voeren we voorbij het koppelverband Insulinde en kon ik de verbonden bak met de stalen kabels goed op beeld vastleggen.
Ehhh mocht je nu denken...... duwboot > koppelverband?!
> Een duwboot duwt andere vaartuigen zonder zelf lading te vervoeren, terwijl een koppelverband een samengestelde eenheid is van meerdere schepen die samen lading vervoeren.
We zijn er bijna voor vandaag
Ik schiet nog wat mooie plaatjes op de Nederrijn en zie kinderen spelen aan de waterkant, onder de wortels van een omgewaaide boom. Maar naast de mooie plaatjes zat weer een object dat onze wenkbrauwen deed fronsen… Wat is dit in hemelsnaam voor bouwsel? Het blauwe object wat ervoor ligt hoort er niet bij, maar het is een bouwsel van 7 a 8 verschillende blokhutachtige huisjes op elkaar en het onderstel is wèl een schip. Het ligt in het water maar dit valt toch hoop ik niet onder de noemer schip, het vaart ook niet meer maar het woord schip, dat verdient deze creatie naar mijn mening niet.
De IJssel
We varen Arnhem voorbij en een klein stukje verder stroomopwaarts gaan we rond en varen we de IJssel af. Uiteindelijk laten we de spudpaal rond 19:00 zakken in Giesbeek. Op de kaart zagen we een zijtak van de IJssel, met een groot meer. Als we het verlaten meer opvaren zien we een boot liggen, het lijkt wel een poster.
De dieptemeter geeft meer dan 4 meter aan, dat is te diep voor ons om de spudpalen te gebruiken. Uiteindelijk dichter naar de kant toe, wordt het een kleine 2 meter en laten we de spudpaal zakken. Heel apart want als ik in het gangboord sta zie ik op 2 meter afstand al de bodem verschijnen. Een dag later heeft een ander varend woonschip ook zijn spudpalen laten zakken en die red het inderdaad om met de loopplank de wal op te gaan. Ik heb de ondiepte hier geprobeerd vast te leggen op foto.
Het is echt onverwacht op zo’n supermooie plek! Het is zo prachtig en rustgevend dat we de dag erna ook nog blijven liggen.
We doen niets meer dan luieren en natuurlijk genieten van de prachtige natuur ons ons heen. De aangespoelde boot is een mysterieus object, we vragen ons af van wie deze is. We hebben verschillende ideeën maar ik gok, dat ook hier we niet achter gaan komen. Ik heb wat foto s gecombineerd om een beeld te geven maar zoals ik al eerder schreef sommige dingen zijn lastig op foto over te brengen. Toch geprobeerd…
De voorspellingen voor vandaag zijn warmte, 30 graden zelfs. Dus om 8:00 zaten we alweer in de stuurhut om de IJssel af te varen om voor de warmte begon een nieuwe plek te vinden. In de ochtend is het zonlicht kalmerend op het water, nog meer dan in de middag vind ik. Het was erg rustig nog op het water, de vogels ontwaakten langzaam en pleziervaart was er nog nauwelijks.
Het plan werd richting Deventer, een mooi natuurgebied de Veenoordkolk, dat zou 3 uurtjes varen zijn. Mooi voordat het echt warm werd. En even voor 11 dachten we er te zijn…. Dat klopte want we waren er ook ;-) maar helaas, er stond een verbodsbord “verboden in te varen” die niet op de vaarkaart aanwezig was. Dat ging niet door dus…. We voeren verder. Ter hoogte van Gorssel voeren we voorbij een kraanschip wat ondiepte op de IJssel aan het weg baggeren was. Omdat we zo dichtbij passeerden vond ik het wel mooi om te filmen, het is maar 1 minuut dus lekker kort ;-)
We zien Deventer in de verte en varen voorbij, herinneringen komen bij ons boven. Toen we jong waren, ging ik met Martin weekendjes mee aan boord en aten we een ijsje aan de kade van Deventer. Bijna 40 jaar geleden....
De komende kilometers op de IJssel waren ook prachtig en ik maak weer eens foto’s van de mooie natuur en omgeving. De vele kribbakens op de kribben aan de IJssel zijn meestal voorzien van een vogel. Schijnbaar hebben ze mooi overzicht, zonder de inspanning van het vliegen. Maar nieuwsgierig als ik ben, geeft ChatGPT geeft me nog wat extra info,
Ø Kribben beïnvloeden de waterstroming, wat kan leiden tot een concentratie van vissen en ander voedsel in de nabijheid. Vogels gebruiken de kribben als uitvalsbasis om hun prooi te vangen.
Ø Op deze manier zijn ze minder toegankelijk zijn voor landroofdieren. Dit maakt het een veiliger plek voor vogels om te zitten.
De kribbaken
- Kribbakens zijn een vorm van betonning en zijn een hulpmiddel voor de scheepvaart. Bij hoog water, waarbij de krib onder water staat, steken de kribbakens meestal nog boven het water uit, zodat de vaargeul zichtbaar blijft.
- De rechteroever zijn de kribbakens rood met punt naar beneden en stomp boven.
- Op de linkeroever zijn ze groen en de punt naar boven.
Kribben hebben afhankelijk van de breedte van de rivier en de vaargeul een bepaalde lengte, die kort kan zijn, waardoor het lijkt dat het kribbaken bijna op de oever van de rivier zelf staat.
Kunst in Olst
Een paar kilometer verder zie ik bij Olst een kunstwerk. Ik hou van kunst, zeker grafische vormen maar of dit nou mooi is aan de kade in de natuur ben ik nog niet over uit. Ik ga eens zoeken op internet of er meer over te vinden is en het blijkt “Het Baken van Overijssel” te zijn. De kunstenaar is Lolke van de Bij, en het is geplaatst in 1991. Het kunstwerk is 12,5 meter hoog. Hij wil met zo weinig mogelijk franje de kern vastleggen. Hij streeft naar eenvoud, de staande golvende kolom symboliseert het water van de langsstromende IJssel. Nu ik dit weet, vind ik het eigenlijk best een mooi exemplaar, en aangezien mijn foto niet de beste is, heb ik deze gepikt van de website, hier stroomt de IJssel.
Er zijn steeds minder mogelijkheden om een zand/grindgat in te varen om te gaan liggen. Poging 2 is ook niet toegankelijk. Het wordt warmer de koeien zoeken verkoeling, mijn wasgoed is droog ondertussen en als de komende plek erg bevalt kunnen we daar langer blijven. Ha, zo zien we de voordelen van deze langere vaartijd want 11:00 vastliggen in een mooi natuurgebied was wel heel leuk geweest. Maar poging 3, bijna 3 uur later wordt het. We gaan liggen in Hattem. We varen bakboord uit het Apeldoornskanaal in recht op ons doel af.
Er ligt een lege kade op ons te wachten dus dat is mooi, alle ruimte om aan te meren. Als ik later in de kuip zit te schrijven zie ik het kanon op me gericht. Please, don’t shout the messenger ;-) Voor wie niet van details houdt, wees gerust ik heb het niet opgezocht waarom deze hier staat.
Een nieuwe dag en ons plan loopt meestal anders
Bijtijds opstaan en in Hattem ontbijten was het plan. Dit omdat we nog een stukje wilden varen richting Kampen, om daarna bij het IJsseloog op het Ketelmeer te gaan liggen. Maar goed, ik werd wakker en ging even kijken bij mijn plantjes in de kuip. Altijd wonderlijk dat deze pot zo prachtig vol bloemen staat en ook lang doorbloeit maar er tegelijkertijd iedere dag zoveel dode bloemetjes aanwezig zijn. Ik haal ze er altijd uit maar voor mijn gevoel blijf ik oneindig plukken. Zo ook die morgen dus, Martin sliep nog en ik deed een rondje op het terras bij de bloemetjes...
Hé buuf! Heb je zin in een bakje koffie? Riep de buurman van het schip “Avontuur” achter ons.
> Ehh, buurman kijk eens goed.. Dit is mijn "net uit bed" kapsel en ik ben nog in pyjama.
Oh oké, zometeen dan?
> Ehh, ja hoor, prima!
Even later zaten we met z'n vieren aan de koffie. Wie zijn jullie en wonen jullie ook aan boord? Zijn meestal de standaardvragen, als ik al koffie ga doen want dat doe ik niet met iedereen haha. Maar er bleek een bijzondere klik en al gauw zaten Marietta en ik te praten over kunst en Martin en Paul over schepen. >> Tijdens het bekijken van elkaars schip, komt Mariette erachter dat ze dit schip al kent en in Doetinchem heeft bezocht waar het destijds als Paulinette te koop lag. Ze had het toen getipt aan de eigenaren van motorschip Iris, die ook een wereldreis hebben gezeild en waar wij afgelopen kerst mee hebben geborreld, maar die zij dus hebben leren kennen in Ushuaia (Argentinië) het zuidelijkste punt van de wereld. Snap je het nog? Ik wil alleen maar aangeven, de wereld is niet zo heel groot ;-)
Het schip waar zij mee varen heet Avontuur, ik weet eigenlijk niet of ze de naam zelf bedacht hebben maar avontuurlijk zijn ze zeker! Paul is 80 en kan oneindig vertellen over hun 8 jaar durende, zeilende wereldreis, de liefde voor Tanzania of zijn uitvindingen. “Wat Paul niet maken kan, breng dat maar naar de vuilnisman” Dat gaf me een big smile, want ik hou er ook van Willie Wortel zijn, maar deze man is echt een unieke versie. En ja, 80 jaar oud maar er is heus nog een bucketlist. Marietta zijn vrouw, vertelt over hun leven aan boord, de kunst en laat mooie Art-Quilt creaties zien en ik vraag haar naar de bijzondere blouse die ze aan heeft. Ze heeft de camino (pelgrimsroute) die ze onlangs heeft afgelegd, genaaid op haar blouse en bij ieder vervoermiddel gebruikte ze een andere steek. Hoe bijzonder is dat? Ik weet het heeft niets met scheepvaart te maken, maar ik vind het te leuk om niet te delen.
> De start is van het schip “Avontuur” in Zaltbommel naar Utrecht met de trein.
> Van Utrecht met de bus via Parijs naar Bayonne.
> Met de trein naar Saint Jean Pied de Port.
> 800 km lopen naar Santiago de Compostela.
> Terug naar Amsterdam met vliegtuig.
> Met de trein naar het schip “Avontuur” in Tilburg 
De tijd verstreek te snel, dus we bezochten Hattem veel later dan gepland. Een mooi hanzestadje met een gezellig marktplein vol terrassen.
Hieronder zie je rechts een foto het Vroedvrouwenhuisje of wel huisje van de ‘Wiese moer’ dat was het woonhuis van de stadsvroedvrouw. De stad betaalde haar om gratis te assisteren bij bevallingen in arme gezinnen. Aan de linkerkant zie je de enige dijkpoort van Nederland, een 14de eeuwse poort, die in 1908 van architect Pierre Cuypers z’n torens kreeg. Een verbindingsmuur staat er nog met kanon en schietgaten.
En een sfeer impressie van Hattem
We hadden daarna geen zin meer om nog te gaan varen, dus besloten we om die dag te blijven liggen. ‘S avonds zijn we nog onverwacht gaan dineren met de “Avonturiers” en vrijdag voeren we met heel wat levenswijsheid verder. Dat is ook het mooie van varen, je legt ergens aan op een plek, treft andere mensen en soms zijn dat leuke en/of bijzondere mensen. Zijn ze niet leuk genoeg, zoek je geen contact of vaar je verder haha.
De volgende morgen, na een onverwacht gezellige dag in Hattem, besloten we terug te varen naar Lemmer. Dit omdat de wind nu nog rustig was maar krachtig tot hard werd opgegeven de komende dagen. Het werd dus een IJsselmeer vaardag.
Zoals je misschien onthouden hebt uit deel 1 van deze vakantieblog's ben ik daar nooit zo van. Maar deze dag was het met windkracht 1 en alleen vanaf Kampen naar Lemmer (in plaats van Stavoren-Enkhuizen>Enkhuizen-Muiden) veel beter te doen. We starten dus bijtijds en komen langs Zwolle en Zalk, het is lichtbewolkt en weer heel rustig op het water.
Ik zie een “boom in een boom”, ik denk gehavend door bliksem maar die doorgroeit vanuit de stam, zoiets. En weer een foto'tje...
Kampen
We zijn al snel bij Kampen, een oude Hanzestad gelegen in de provincie Overijssel aan de IJssel. Wanneer ik een foto neem van de skyline, vaart het binnenvaartschip de Deo Gratias voorbij een mooie combinatie.
Rond 1815 speelde Kampen in op de groeiende vraag naar Tabak. Kampen werd al snel een tabaksindustrie. Een ander streekproduct uit die tijd waren de pannen. Het bedrijf Berg Kampen was gevestigd in Kampen en produceerde sinds 1851 verschillende pannen en keukengerei. Door de welvarende geschiedenis van Kampen als Hanzestad zijn er nog veel bezienswaardigheden overgebleven. Eén daarvan is bijvoorbeeld resten van de oude stadsmuur en wij varen langs de Koornmarktspoort, 1 van de 3 overgebleven poorten welke rond de 15e eeuw zijn gebouwd. 
Vlak bij de Stadsbrug ligt aan stuurboord een kleurrijke metalen steur. Dit opvallende kunstwerk, markeert symbolisch de verbinding tussen de rivier en de stad en is een verwijzing naar de steur die in 2005 werd losgelaten in de IJssel bij Kampen. Helaas zijn er sindsdien nog geen grote populaties steuren teruggekeerd naar de Nederlandse rivieren.
De terugkeer van de steur blijkt complex vanwege factoren zoals watervervuiling, intensieve scheepvaart, dijken en dammen die de natuurlijke migratieroutes blokkeren. Nu denk je wellicht dan toch geen steur?
Maar door de steur terug te brengen, kan het ecologische evenwicht in rivieren worden hersteld, wat ook gunstig is voor andere vissoorten en waterorganismen.
Nog wat plaatjes van de IJssel en Kampen en we varen het Ketelmeer op.
Daar liggen wat schepen voor anker, de wolken verdwijnen langzaam en zoiets was ons plan gister maar ik vertelde al.. het liep anders. En waar ik normaal niet veel moois zie aan een hoogspanningslijn, zie ik nu een grafische kunst op het water. Nou goed, tijd voor het IJsselmeer.
Terwijl we verder voeren over het IJsselmeer voeren, zagen we dit schip varen De Katharina Neeltje.
Wat een bijzonder object… een beetje onderzoek via internet en het bleek dat de eigenaar van dit schip, erg van techniek en reizen houdt. Het begon met een motor, toen een camper en het volgende plan was een boot. Pas toen hij een boot had, kwam hij erachter dat hij snel zeeziek werd. Zijn verhaal is, hij hoorde op een dag, als je niet tegen het schommelen kunt, moet je 10 meter onder water, dan heb je er geen last meer van. Toen ontstond het idee om zelf een onderzeeër te bouwen. Hij begon in 2006 met de aankoop van een biertank van 30.000 liter. Hij maakte er een boeg, een voorsteven en een stuurhuis op. In 2014 werd de boot te water gelaten en noemde de boot Katharina-Neeltje naar mijn vrouw, moeder, oma en schoonmoeder.
Wat denk je, is dit gek of slim? Ik hou wel van out of the box denken maar of het varen nog leuk is onder water betwijfel ik. Ik ga zelf voor geen goud in een onderzeeër dus zal het nooit weten.
Uiteindelijk is de Prinses Margrietsluis van Lemmer in zicht. We schutten en de reiger begroet me hartelijk van dichtbij. Uit de sluis varen we maar een klein stukje en gaan stuurboord uit ons haventje in en daar staat "onze eigen" reiger, welkom thuis! 
Even de toerist in eigen dorp uithangen, dus we sluiten de mooie vaarvakantie af op het terras in Lemmer. Op dit moment liggen we alweer in Groningen. Tot de volgende blog!