Skûtsjesilen 2022

Op het moment van schrijven varen we van Veenhoop naar Earnewald, dat is echt maar een heel klein stukje, want dag 2 van het Skutsjesilen zit er alweer op.

Ik was met het vorige blog gebleven op het Burgumermeer. We zijn woensdagavond doorgevaren naar de Peanster Ee in Grou.

Grou is een karakteristiek dorp in de gemeente Leeuwarden en heeft een gezellig centrum met nog ouderwets knusse winkeltjes en meerdere restaurants met leuke terrasjes zowel in het centrum als aan de waterkant.

We lagen tegenover de zeilschool wat altijd leuk is om naar te kijken. Zeker morgens vroeg, als de jeugd met kleine zeilbootjes netjes achter elkaar aan het meer opkomen. Voor de jongen in het laatste bootje was duidelijk te vroeg in zijn vakantie, haha. Je kunt zijn gezicht helaas niet zien op de foto ;-) Wij hebben er in ieder geval om gelachen.

De eerste dag Skûtsjesilen

In Grou hebben we zaterdag de eerste dag van het Skûtsjesilen beleefd. Het was een super dag, met prachtig weer! Lemmer werd 3e, vrienden uit Leeuwarden die we ooit tijdens het varen aan een eiland ontmoet hebben, kwamen met hun zeilboot langszij dus waren voor het Ljouwster skûtsje. Andere vrienden met een varend woonschip waar we nu langszij liggen zijn dan weer voor Earnewald en zo is heeft iedereen zijn eigen voorkeur voor dorp/stad. Het is altijd een groot feest met muziekboten en een hoop boten en schepen in het water. 

De volgende dag was zondag, dan is er nooit een wedstrijd dat was gezien het weer ook maar goed ook. 

Zondagavond, toen we de moed maar opgaven dat er nog een droog moment zou komen zijn we naar de Veenhoop gevaren om klaar te liggen voor de wedstrijd van maandag. Als je op maandag pas aankomt ligt alles namelijk vol met schepen groot en klein. De Veenhoop is een dorp in de gemeente Smallingerland ten westen van Drachten en ten noordoosten van Heerenveen. Varend over de Kromme Ee, een prachtig brede bochtige laagveenrivier kom je dan op de Veenhoop. Ook weer een hoop vertier op het water en mijn vriendin die ons gespot heeft op Omroep Frysân maakte een foto, dank Sas leuk!

Vandaag was Lemmer 2^e dus een mooie tussenstand op de foto zie je Lemmer tegen Leeuwarden zeilen.

Het Skûtsje

Ik zal iets meer over de achtergrond van het Skûtsjesilen vertellen.

Een skûtsje (uitspraak: skoetsje) is Fries voor 'schuitje' en is een houten of stalen Friese tjalk.

Skûtsjesilen is wedstrijdzeilen met oude vrachtschepen, platbodems die aan het begin van de vorige eeuw werden gebouwd om turf, mest en andere lading tot bij de boerderijen te brengen. Hiervoor moesten de schepen ondiepe vaarten in. Daarom werden de schepen dan ook lang en plat gemaakt. De schipper en zijn gezin woonden aan boord van het skûtsje.

Als er wedstrijden waren, en de schipper een paar centen extra kon verdienen, werd alle huisraad uit het skûtsje gehaald en op de wal gezet.

Reeds in 1820 worden wedstrijden met skûtsjes georganiseerd. Toentertijd werd met name gezeild als de boeren geen vracht hadden en de schippers op die manier weleens een geldprijs konden verdienen. Vaak waren het kasteleins die een wedstrijd uitschreven, bijvoorbeeld als er kermis was, zodat na afloop de prijsuitreiking in het café kon worden gehouden. In de tweede helft van de negentiende eeuw werden verenigingen opgericht om het zeilen te organiseren.

Terwijl het aantal wedstrijdcommissies groeide na de oorlog, liep het aantal skûtsjes terug; in de jaren vijftig was het niet meer goed mogelijk voor een beroepsschipper om een skûtsje in de vaart te houden. Daarom zijn stichtingen opgericht die voor eigen rekening een skûtsje aan het Skûtsjesilen lieten deelnemen. Zo is het huidige SKS- kampioenschap ontstaan (SKS is de afkorting van Sintrale Kommisje Skûtsjesilen).

Alle skûtsjes komen uit voor een stad of dorp (enige uitzondering hierop is d' Halve Maen, oorspronkelijk het skûtsje van Drachten. (Philips)

Aan het SKS-skutsjesilen wordt al jarenlang deelgenomen door een vast aantal van 14 skûtsjes. Hoewel er regelmatig een andere schipper of bemanning aantreedt, zijn het meestal nog dezelfde schepen die mee doen.

Je wordt niet zomaar Skûtsjes schipper, er zijn strikte regels verbonden aan de schippers die deze 14 skûtsjes mogen besturen. Een aantal daarvan zijn:

• Voordat je schipper kunt worden moet je in ieder geval 7 jaar actief zijn geweest als bemanningslid in de SKS competitie.
• Verder moet de schipper in rechte lijn afstammen van een Fries die hoofdzakelijk in Friesland onder zeil zijn brood heeft verdiend met een vrachtschip in tenminste 10 jaar van de vorige eeuw.

Dit was tijdens de wedstrijd op de Veenhoop, mooi vlak langs ons schip. Morgen starten we in Earnewald. Wordt dus weer vervolgd...